Bilim

İbn-i Al-Haytham, 10. yüzyılda Basra, Irak'ta doğmuş bir bilim insanıdır. Bilim dünyasında "Alhazen" olarak da bilinir. İslam Altın Çağı'nda, Abbasi İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü dönemde yaşamıştır. Hayatı boyunca matematik, astronomi, optik ve fizik alanlarında büyük başarılara imza atmıştır.

Galen, M.S. 129 yılında bugünkü Türkiye sınırları içindeki Pergamon şehrinde doğdu. Babası bir matematikçiydi ve Galen, küçük yaşlarda matematiğe ilgi duydu. Ancak daha sonra tıp alanına yöneldi ve Pergamon'da bulunan Serapis tapınağındaki tıp okulunda eğitim aldı. Galen, Pergamon'dan sonra birkaç kez seyahat etti ve farklı tıp okullarında eğitim aldı. İlk olarak Smyrna'da, ardından Korint'te ve son olarak da Aleksandria'da bulunan tıp okullarında öğrenim gördü. Özellikle Aleksandria'da dönemin en ünlü tıp hocası olan Herophilus'un öğrencisi oldu.

Hypatia, antik dönemde yaşamış olan ünlü bir bilim insanı ve filozoftur. M.S. 350 civarında İskenderiye'de doğmuştur. Babası Theon, İskenderiye'nin önde gelen matematikçilerinden biridir ve Hypatia'yı matematik ve felsefe alanında yetiştirmiştir. Theon, kendisi de bilim ve matematik alanında büyük bir bilgi birikimine sahip olan bir öğretmendi. Hypatia'nın eğitiminde büyük bir rol oynamış ve ona matematik, geometri, astronomi ve felsefe gibi konularda derinlemesine bilgi sağlamıştır. Theon'un yönlendirmesi ve öğretimi sayesinde Hypatia, genç yaşta matematik ve felsefeye olan ilgisini keşfetmiş ve kendi araştırmalarını yapmaya başlamıştır.

Zhang Heng, M.S. 78 yılında Çin'in Henan eyaletinde doğmuş olan ve çağının en büyük bilim insanlarından biri olarak kabul edilen bir mucit, matematikçi, astronom ve sismologdur. Zhang Heng'in hayatı, çalışmaları, icatları ve bilimsel katkıları oldukça etkileyici ve önemlidir. Bilimsel keşifleri ve icatları, döneminin ötesine geçmiş ve bilim ve teknoloji tarihinde derin bir iz bırakmıştır.

Cai Lun, kağıdın icadıyla tanınan önemli bir Çinli şahsiyettir. Kağıdın bulunması ve yaygınlaştırılması, yazılı iletişimin ve bilginin gelişmesinde devrim niteliği taşımıştır. Cai Lun, hem teknolojik yenilikler hem de Çin'in kültürel ve tarihsel mirası üzerinde büyük bir etki bırakmıştır. Bu yazıda, Cai Lun'un hayatı, kağıdın icadı ve etkileri üzerinde duracağız.

Pliny the Elder, Roma İmparatorluğu döneminde yaşamış bir doğa bilimci, asker ve yazar olarak tanınır. Kendisini doğa bilimlerine adamış ve "Naturalis Historia" adlı ansiklopedi niteliğindeki 37 ciltlik eseriyle, botanik, zooloji, jeoloji, mineraloji ve diğer doğa bilimleri hakkında geniş bilgi birikimini paylaşmıştır. Pliny, gözleme dayalı araştırmaları ve bilginin paylaşımının önemini vurgulayan bir kişiliğe sahiptir. Onun araştırmaları, doğa bilimleri ve diğer alanlarda çalışmalar yapan araştırmacılar için ilham kaynağı olmuştur.

Arşimet (MÖ 287-212) ve Altın Taç’ın hikayesi, bilimsel keşifler tarihinin en ilginç olayları arasında yer almaktadır. Efsaneye göre Syracuse Kralı, büyük matematikçiden krallığının sembolü olan mükemmel tacının gerçekten saf altından yapılıp yapılmadığını belirlemesini ister.   Pratik meselelerde matematik kullanmak konusunda uzman olan Arşimet, uzun süre kralın sorusuna kafa yorar. Sonunda bir öğleden sonra banyo yaparken sorunun çözümünü bulur. “Eureka!” (Yunanca ‘buldum’) diye bağırarak dışarı fırlar ve çıplak bir şekilde Syracuse sokaklarını dolaşmaya başlar.

Acının algılanması, yani Nosisepsiyon, insanın hayatta kalmasında temel rol oynar.   Acı, dünyanın tehlikelerini öğrenmenin basit, etkili bir yoludur. Tepki vermemiz gerektiği zamanlarda bize bir sinyal yollar; örneğin, kaynar sudan kaçınmamız, kırık camlara basmamamız veya burkulan ayak bileğimizin acısını hafifletmemiz gerektiği zamanlarda.  

Yıldızların çoğu, nükleer füzyonla tüm enerjilerini tüketerek yavaşça sönerler. Sonra da %99’u “beyaz cüce” olarak adlandırılan donuk gökcisimlerine dönüşür. Ama bir yıldız yeteri kadar büyük ve yeteri kadar sıcaksa, uygun şartlar altında patlayabilir. Bu patlama süpernova olarak adlandırılır.  

20. yüzyılın başlarında sanayici Henry Ford, uyguladığı yeni üretim teknikleriyle otomobilin popülerleşmesine yardımcı oldu. Bu teknikler, orta sınıf Amerikalıların sahip olabileceği pahalı olmayan arabaların üretimini mümkün kılıyordu. Bu alanda uygulamaya konulan iki önemli yenilik, otomatik montaj hattı ve günlük beş dolarlık ücret, başta otomobil sanayi olmak üzere tüm Amerikan üretim sanayinde bir devrim yaratmıştır.

Devasa bir yıldızın sönmesiyle bir kara delik ortaya çıkar. Sönmekte olan yıldız içe çöker, giderek küçülür ve yoğunlaşır. Böylece nihayet çapı olmayan, yoğunluğu sonsuz bir nokta haline gelir. Tekillik olarak adlandırılan bu nokta o kadar yoğundur ki yakınlarından geçen ışık ışınları onun yerçekiminden kaçamaz. Yıldızın çevresindeki her şey karalığın içine çekilmeye başlar.  

Bir Antik Yunan matematikçisi olan Öklid’in (MÖ 325-265) yazdığı ders kitabı, 2 bin yıldan uzun bir süre boyunca Batı dünyasında geometrinin temel taşını oluşturmuştur. On üç ciltten oluşan Elementler üçgenler, asal sayılar, poligonlar ve başka birçok konuyla ilgili temel matematiksel kuralları içermektedir.