Jezebel: Günahkar Kadınların Önderi

JEZEBEL KİMDİR?

Eski Ahit’te Jezebel, İsrail Krallığı’nın kraliçesi olarak anılan bir figürdür. Kral Ahab’ın eşi olan Jezebel, pagan tanrılara tapınan ve İsrail’deki Yahudileri paganizme çekmeye çalışan bir kadındı. Jezebel’in hikayesi, İncil’deki 1. Krallar kitabında yer almaktadır.

Jezebel, İsrail’deki Yahudiler arasında büyük bir tartışma konusu olmuştur. Bazıları onu kötülük sembolü olarak görürken, diğerleri onun cesaret ve liderlik özellikleri nedeniyle onu takdir etmiştir. Ancak Jezebel’in, pagan tanrılara tapındığı bilindiği için, Yahudilik ve Hristiyanlıkta genellikle kötü bir figür olarak anılmaktadır.

Tarihi olarak, Jezebel’in İsrail Krallığı’nda yarattığı etki oldukça önemlidir. Kral Ahab’ın güçlenmesinde ve İsrail’in genişlemesinde büyük rol oynamıştır. Ancak pagan tanrılara tapınması ve İsrail’deki Yahudileri paganizme çekmeye çalışması, peygamber Eliya tarafından kınanmış ve Tanrı tarafından cezalandırılmıştır. Eliya, Tanrı’nın yardımıyla Ahab ve Jezebel’in liderliklerini sonlandırmıştır.

Jezebel Eski Ahit’te önemli bir figürdür. Tarihi açıdan, İsrail Krallığı’nda yarattığı etki ve İsrail’in dinî hayatına etkisi nedeniyle önemlidir. Ancak Yahudilik ve Hristiyanlıkta, pagan tanrılara tapınması ve İsrail’deki Yahudileri paganizme çekmeye çalışması nedeniyle genellikle kötü bir figür olarak anılmaktadır.

ESKİ AHİTTE JEZEBEL ve TARİHİ YÖNÜ

Jezebel’in hikayesi Eski Ahit’in iki kitabında işlenir: “Krallar 1” ve “Krallar 2.” Hem gerçekten yaşayıp yaşamadığı hem de sahip olduğu kötü şöhreti hakedip etmediği uzmanlar arasında tartışma konusu olmuştur. Eğer Jezebel gerçek bir tarihi karakterse MÖ 9. yy’da yaşamış olduğu tahmin edilmektedir. Bir kralın kızı olduğu iddia edilen Jezebel yine bir kralla, Kuzey İsrail’in hakimi olan Kral Ahab’la evlenecektir. Eski Ahit’teki sevilmeyen karakterlerden biri olan Ahab, işlediği günahlarla tanrının gazabını üzerine çeken bir dizi iktidar sahibinin arasında yer almaktadır. Gerçekten de Kral James Bible onun için “Ahab, Tanrı’nın öfkesini kendisinden önce hiçbir İsrail kralının yapamadığı kadar üzerine çekmeyi başardı,” demektedir. Ahab Jezebel’in teşvikiyle Fenike tanrısı Baal’a tapılmasına izin vermiştir. Jezebel Ahab’ı Baal tapınaklarına maddi destek sağlaması için yönlendirmiş, Baal dinine yeni inananlar kazanmak için kaynaklarda ne olduğu açıkça ifade edilmeyen bazı cinsel uyarıcı yöntemler dahi kullanmıştır. Ahab’ın ölümünden sonra oğulları Ahaziah ve Jehoram yönetimi devralmıştır. Anneleri ise onların döneminde de Baal inancını desteklemeyi sürdürmüştür.

İNANCIN YAYGIN OLDUĞU BÖLGELER

Baal’a tapmak Akdeniz’de son derece yaygın olan bir inançtı. İncil’de anlatılan öykünün Orta Doğu’da yaşanmış olan eski bir dini sürtüşmeye işaret ediyor olması mümkündür. Baal inancı, Antik Yakın Doğu’da popüler olan bir pagan inanç sistemidir. Bu inanç, Baal adı verilen bir tanrıya tapınmayı içermekteydi. Baal, bereket, yağmur, fırtına, tarım ve verimlilik gibi doğaüstü güçlerin tanrısı olarak kabul ediliyordu.

Baal inancı, Levant olarak bilinen bölgede, yani günümüzde İsrail, Ürdün, Lübnan, Suriye ve Filistin’de yaygın olarak uygulanmaktaydı. İnanışa göre, Baal’ın doğal afetleri durdurma ve verimli topraklar sağlama gücü vardı. Bu nedenle, insanlar ona çeşitli adaklar sunarak ve ritüeller gerçekleştirerek ondan yardım istediler.

Baal inancının Yahudilik ve Hristiyanlık üzerinde de etkisi oldu. İsrail Krallığı’nda yaşayan Yahudiler, peygamber Eliya gibi figürler tarafından Baal inancından uzaklaştırılmaya çalışıldı. Hristiyanlık ise, Roma İmparatorluğu döneminde popüler olan Mithraizm gibi pagan inançlarla yarıştı.

Bugün, Baal inancı artık yoktur, ancak birçok Antik Yakın Doğu inancı gibi, araştırmacılar tarafından incelenmektedir. 1960’ların başında Jezebel’e ait olabileceğine inanılan bir mühür bulundu. Buna karşılık pek çok uzman bulunan mührün kutsal metinlerde anlatılan karakterle bir bağlantısı olabileceği iddiasına karşı çıkmıştır.

JEZEBELİN ÖLÜMÜ

İncil’e göre Jezebel’in ölümü Jehu’nun Tanrı tarafından Ahab’ın evini yerle bir etmekle görevlendirilmesinin ardından geldi. Tanrı Jehu’dan Jezebel’in ahlaksızlıklarına bir son vermesini istemişti. Jehoram’ı öldüren Jehu, Jezebel’i sarayında kıstırdı. Öldürüleceğini bilen Jezebel makyaj yapıp (metinlerde “Jezebel boyandı” ifadesi kullanılmaktadır) Jehu’yla yüzleşti. Jehu onu açık bir pencereden atlamaya zorladı. Jezebel’in düştüğü yerde bedenini köpekler parçaladı. Eski Ahit’te Jezebel’in sonu şöyle anlatılıyor: “Jezebel’den geriye kalanlar toprağa gübre oldu.” 

Film olarak izlemek isteyenler için:

https://www.beyazperde.com/filmler/film-44011/