MÜZİK NEDİR?
Müzik taklit veya notalama yoluyla tekrarlanabilen düzenli sesler bütünüdür. Yatarken, çalışırken veya bir aktivite yaparken dinlediğimiz sarkılar ile açılırken gıcırdayan eski bir kapının veya karatahtaya sürtülen tırnakların çıkardığı gürültü, düzensiz ve dağınık olması itibarıyla bir değildir. Bu gürültüleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyan ses dalgaları karmaşıktır ve anlaşılabilir notalar olarak duyulmazlar. Müzikal sesleri incelerken kullanılan temel öğelerden bazıları şunlardır:
PERDE: Bir sesin kulağa ne kadar tiz veya pes geldiğidir. Perde teknik olarak bir ses dalgasının frekansı ile veya dalgaların ne sıklıkla tekrarlandıkları ile ölçülür. Batı müziğinde on iki özgün perde vardır. Bunlar Do, Do diyez veya Re bemol, Re, Re diyez veya Mi bemol, Mi, Fa, Fa diyez veya Sol bemol, Sol, Sol diyez veya La bemol, La, La diyez veya Si bemol ve Si. Diyez ve bemoller ile takip edilen perdeler arıza olarak adlandırılır. En basit biçimde piyano klavyesindeki siyah tuşlar olarak tarif edilebilirler. Müziksel olarak, kendilerinden önce ve sonra gelen perdelerin tam ortasında yer alırlar. Örneğin, Re diyez ve Mi bemol aynı perdededir. Perde, notalama veya yazılı müzik bağlamında ele alındığında nota olarak adlandırılır.
GAM: Seslerin sıklıkla bir melodiye temel oluşturan, kademeli dizilişidir. Örneğin; Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si, Do. Bir parçada veya parçanın bir kısmında, genellikle sadece belli bir gamda bulunan notalar kullanılır. Batı müziği hangi biçimiyle olursa olsun esasen majör gam veya minör gam kullanır. Çoğu insana göre majör gam perdelerin kendine özgü dizilişinden dolayı kulağa “iç açıcı”, “neşeli” veya “olumlu” gelir. Benzer şekilde minör gam genelde “iç karartıcı”, “hüzünlü” veya “olumsuz” olarak tanımlanır.
TONALİTE: Bir melodinin itici kuvveti ve referans noktası olarak görev yapan, genellikle majör veya minör gamlara dayanan bir perde sistemi veya düzenidir. Tonik (eksen), belli bir tonalitede yazılmış bir parça için sıklıkla başlangıç ve bitiş noktasıdır. Yani, bir parça Mi majörde yazılmışsa, Mi perdesi parçanın tonal merkezi olarak görev yapacaktır.
EK BİLGİLER
- Bu temel unsurların hepsi beş paralel yatay çizginin oluşturduğu tekrarlanan setin, portenin üzerinde gösterilebilir. Porte parçadaki eş süreli bölümlerin belirtilmesi için sıklıkla ölçülere ayrılır ve her portenin başına, notaların tanımlanması için referans noktası görevi gören anahtar işaretikonur.
- Bir parça asıl tonalitesinden kaydığında, bu durum modülasyon olarak adlandırılır. Yazılı müzikte tonalite, her portenin başında yer alan donanım(arıza işaretleri) ile gösterilir.
- Dünyanın farklı müzikal kültürlerinde kullanılan yüzlerce gam vardır. Sitar veya diğer çalgılarla çalınan Hint müziğinde, Batı müziğindekinden bazen daha dar bazense daha geniş aralıklı toplam yirmi iki perde kullanılır. Bu durum perdeler arasındaki farkı son derece belirsiz kılar. Dolayısıyla, klasik Hint müziği icra etmek büyük ustalık gerektirir.