PLÜTON : KARARSIZLIĞIN GEZEGENİ

İlkokulda bize güneş sisteminin Güneş, dokuz gezegen ve onların uydularından oluştuğu öğretilmiştir. Ama aslında bu kadar basit değil. Hiç kimse gerçekte kaç tane gezegen olduğunu bilmiyor çünkü bir gezegenin ne olduğuna dair kesin bir bilimsel tanım yok.

HEM FİKİR GEZEGENLER

Tüm astronomlar, dört kayasal gezegenle, yani Merkür, Venüs, Dünya ve Mars ile gaz devleri Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’ün bu sınıfa sokulmasında hem fikirdirler. Buz ve kayalardan oluşan Plüton’sa büyük bir tartışma konusudur.

PLÜTON GEZEGEN Mİ DEĞİL Mİ?

2006’da astronomlar Plüton’u “cüce gezegen” olarak tekrar sınıflandırmışlardır. Plüton, Ay’ın üçte ikisi kadardır ve Güneş’in etrafında dönüşü iki yüz kırk sekiz yıl sürer. Bu küçük buz kütlesi, diğer sekiz gezegenden başka bir düzlemde ve tuhaf bir eliptik yörüngede yol alır. Plüton’un aslında güneş sisteminin etrafını saran bölgede bulunan Kuiper Kuşağı’nda bir kuyrukluyıldız olduğunu düşündürmektedir. Sebep olarak Plüton’un soğukluğu, eğriliği ve mesafesi gösterilmektedir.

PLÜTON ‘A RAKİP GELİYOR: XENA

Plüton’un Kuiper Kuşağı’nda yakın tarihlerde keşfedilmiş bir rakibi vardır: Resmi olarak 2003 UB313 ve gayri resmi adıyla da Xena, yani Zeyna olarak bilinen, donmuş, iri bir kaya kütlesi. Bu cisim Güneş’e Plüton’dan üç kat daha uzaktadır. Ayrıca, Plüton’unkinden daha bile tuhaf, tamamlanması 560 yıl süren bir yörüngede ve diğer gezegenlerinkine göre 45 derece eğik bir yörüngesel düzlemde yol alır. Diğer taraftan 2003 UB313, Plüton’dan daha büyüktür ve pek çok bilim insanı, Plüton bir gezegen olmayı hak ediyorsa bu cisme de gezegen denilmesi gerektiğini düşünmektedir.

EK BİLGİLER

1. Kuiper Kuşağı’nda bulunan diğer iki büyük donmuş cisim olan Quaoar ve Sedna da neredeyse Plüton kadar büyüktür.
2. 2003 UB313’ü Astronom Michael E. Brown keşfetti ve ona, Lucy Lawless’in Yunanlı bir savaşçı prensesi canlandırdığı TV programından yola çıkarak Zeyna lakabını taktı. Brown, bu cismin resmi isminin Zeyna olmasını umuyordu.
3. Güneş sisteminde bilinen 153 uydu vardır ama bu sayı oldukça tartışmalıdır.

Daha detaylı bilgi için NASA ‘nın sitesine bakınız.