Yabanmersini
Vaccinium myrtillus
Yaban mersini (blueberry) kuzeni olan yaban mersini (bilberry), nadiren diz yüksekliğinden daha fazla büyüyen dallanan bir çalının tatlı, koyu mor meyvesidir. Olgun yaban mersinleri kuşlar için bir hazine ve ormanda rastgele karşılaşılan yürüyüşçüler için cennet gibi bir ziyafet olarak kabul edilir. Çoğu yaban mersini yabani büyür çünkü bitkilerin yetiştirilmesi zordur. Harika lezzetleri göz önüne alındığında, yaban mersini, reçel, turta ve turtadan sorbelere, likörlere ve şaraplara kadar akla gelebilecek hemen hemen her mutfak lezzetine girmesi şaşırtıcı değildir. Yabanmersini için bir İrlanda adı, Galce fraocháin kelimesinden gelir. Geleneksel olarak, meyveler Ağustos ayının ilk Pazar günü, eski bir Kelt hasat festivaline karşılık gelen Fraughan Sunday olarak adlandırılır. Efsaneye göre, insanlar o gün ne kadar çok yaban mersini toplarsa, hasat o kadar iyi olur. Şifalı bir bitki olduğu için, yaban mersini ishali kontrol etmek ve dolaşımı iyileştirmek için yüzyıllardır kullanılmaktadır.
Terapötik Kullanımlar
Göz sağlığı
Antioksidan
İshal
Yabanmersini uzun zamandır hem gıda hem de ilaç olarak tüketilmektedir. Meyve tatlı-ekşi lezzeti nedeniyle beğenilir ve taze olarak ya da pişirilerek tüketilir. Yabanmersini meyvesi de şurup haline getirilir ve ishal ve diğer sindirim problemlerini tedavi etmek için kullanılır. Bu muhtemelen büzücü ve anti-enflamatuar aktiviteye sahip tanenlerin varlığından kaynaklanmaktadır. Almanya’nın sağlık yetkilileri hala akut ishal tedavisi için kurutulmuş, olgun meyvelerin kullanılmasını onaylamaktadır. Bununla birlikte, günümüzde yapılan araştırmaların çoğu, yaşa bağlı hastalıkların önlenmesi için yaban mersini meyvesinin potansiyel kullanımına odaklanmıştır. Yabanmersini meyvesi, vücutta güçlü antioksidanlar olarak hareket ettiği gösterilen bitki pigmentleri olan antosiyanositler bakımından zengindir. Araştırmacılar, bu güç merkezi bileşiklerinin vücudu kalp hastalığından, oksidatif stresten ve iltihaplanmadan korumaya yardımcı olabileceğini ve beyin fonksiyonlarını ve göz sağlığını korumaya yardımcı olabileceğini bulmuşlardır. Artan bir kanıt grubu, artan serbest radikaller ve diğer oksidasyonu teşvik eden moleküllerle ilişkili bir durum olan oksidatif stresi, yaşa bağlı ve dejeneratif hastalıklara bağlamaktadır. Birçok meyve ve sebze oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur, ancak yaban mersini – Amerikalı kuzeni yaban mersini ile birlikte – çok fazla dikkat çekiyor. Bu meyvenin antosiyanositlerinin göze özel bir yakınlığı var gibi görünüyor. Hayvan çalışmaları, yaban mersini ekstraktlarının retinayı hasardan koruduğunu göstermektedir. İki küçük çift kör, plasebo kontrollü çalışma, körlüğe yol açabilecek bir grup ciddi retina bozukluğu olan diyabet ve hipertansiyona bağlı retinopatili hastalarda iyileşme göstermiştir. Araştırmacılar ayrıca yaban mersini ekstraktının kolorektal kanser üzerinde sahip olabileceği potansiyel koruyucu etkiye de bakıyorlar. İngiltere’deki Leicester Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, kolon kanseri olan hastalara 7 gün boyunca bir yaban mersini ekstresi verildi ve cerrahi olarak çıkarıldıklarında tümörlerde hücre büyümesinde yüzde 7’lik bir azalma oldu. Bunun nedeni, antosiyanositlerin katı bir tümörü çevreleyen dokudaki kan damarlarının büyümesini önleme kabiliyeti olabilir. Kan damarları, kısmen, kanserin büyümesine ve yayılmasına izin veren şeydir.
Nasıl Kullanılır
Taze meyveler: Günde 1 bardak taze meyve. Amerikan yaban mersini, yaban mersini mevcut değilse kullanılabilir. Çay: 1 çorba kaşığı kurutulmuş meyveleri 2 bardak suda 20 dakika pişirin. Soy. İshal için her 3 ila 4 saatte bir 1/2 bardak içilir. Ekstraktlar: Dozaj aralığı genellikle günde 360 ila 600 mg’dır, yüzde 25 antosiyanositler (antosiyaninler olarak da yazılır) içerecek şekilde standartlaştırılmış bir ekstrakttır.
Önlem
Bilinen herhangi bir yan etkisi yoktur. Yabanmersini gözler, kalp ve gastrointestinal sistem için destek olarak kullanılabilir, ancak uygun tıbbi bakımın yerini almamalıdır.
Türkçede ikisi içinde yabanmersini denmektedir. Ancak yazımızda bilberry anlatılmıştır.