Scroll down for English
Gaius Plinius Secundus, ya da daha yaygın olarak bilinen adıyla Yaşlı Pliny, Roma İmparatorluğu döneminde yaşamış bir Romalı bilim adamı, yazar ve komutan olarak tarihe geçmiştir. Pliny, Roma İmparatorluğu’nun en ünlü bilim adamlarından biri olarak kabul edilir ve dönemindeki birçok konuda araştırmalar yapmış, birçok eser kaleme almıştır. Bu yazıda, Yaşlı Pliny’ın hayatı, çalışmaları ve katkılarına dair bir inceleme yapacağız.
Yaşlı Pliny’ın Hayatı ve Kariyeri
Erken Yaşamı ve Eğitimi
Yaşlı Pliny, MÖ 23 veya 24 yılında İtalya’nın Como şehrinde doğdu. Babası Gaius Plinius Secundus, bir equestrian sınıfına mensup bir subaydı ve Roma İmparatorluğu’nun Asya eyaletinde görev yapmaktaydı. Pliny, çocukluğundan beri eğitimli bir ailede yetişti ve Roma’da eğitim gördü.
Askeri Kariyeri
Yaşlı Pliny, Roma İmparatorluğu’nun ordusunda subay olarak görev yaptı. Yaklaşık MÖ 46 yılında, Kudüs’te bulunan Roma eyaletinde görevlendirildi. Ayrıca, Ren Nehri’ndeki Romalı askeri kamplarının inşasında da görev aldı.
Siyasi Kariyeri
Pliny, askeri kariyerinin yanı sıra siyasi kariyer de yapmıştır. Roma Senatosu’na seçildi ve imparatorluk hükümetinde önemli bir rol oynadı. Ayrıca, İmparator Vespasian’ın yakın arkadaşlarından biri olarak kabul edildi.
Yaşlı Pliny’ın Eserleri
Yaşlı Pliny, birçok farklı konuda araştırmalar yapmış ve birçok eser kaleme almıştır. Eserleri arasında tarih, coğrafya, botanik, zooloji, kimya, felsefe, mitoloji ve diğer konular yer almaktadır. Bu eserlerden bazıları şunlardır:
Naturalis Historia
Yaşlı Pliny’ın en önemli eseri, Naturalis Historia’dır. Bu eser, 37 ciltten oluşmaktadır ve Roma İmparatorluğu dönemindeki doğal dünyayı araştırmaktadır. Eser, botanik, zooloji, mineraloji, astroloji, felsefe ve diğer konuları içermektedir. Naturalis Historia, Yaşlı Pliny’ın ölümünden sonra yayınlanmıştır ve Orta Çağ boyunca Avrupa’da en çok okunan kitaplardan biri olmuştur. Kitap, doğal dünya hakkında geniş bir bilgi birikimini içermesi ve Roma İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerinde gerçekleştirilen keşif gezilerine dayanması nedeniyle büyük bir değer taşımaktadır.
- Historia Naturalis adlı eserinin konularına göre etkili başlıklar şunlar olabilir:
- Doğal Dünya Araştırmaları
- Botanik ve Zooloji
- Mineraloji ve Jeoloji
- Astronomi ve Astroloji
- Felsefe ve Doğal Dünya
- Doğal Dünya Hakkında Mitler ve Efsaneler
- Coğrafya ve Haritalar
- Doğal Dünya Hakkında Anılar ve Gözlemler
- İnsanın Doğal Dünya Üzerindeki Etkisi
- Doğal Dünya Araştırmalarındaki Yöntemler ve Teknikler
- Diğer Eserleri
Yaşlı Pliny’ın Naturalis Historia dışında da birçok eseri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Historiae (Tarih)
- De Vita Caesarum (İmparatorların Yaşamı)
- De Beneficiis (Yararlılık Üzerine)
- Epistulae (Mektuplar)
- Panegyricus (Övgü Konuşması)
- Quaestiones Naturales (Doğal Sorular)
- De Viris Illustribus (Ünlü Kişiler Üzerine)
Yaşlı Pliny’ın Dünya’ya Katkıları
Yaşlı Pliny, Roma İmparatorluğu döneminde doğal dünya, tarih ve felsefe alanlarında önemli katkılarda bulunmuştur. Eserleri, doğal dünya hakkında geniş bir bilgi birikimini içermesi ve doğal dünya araştırmalarında kullanılan yöntemleri tanımlaması nedeniyle büyük bir değer taşımaktadır. Pliny ayrıca, Roma İmparatorluğu’nun birçok bölgesinde gerçekleştirilen keşif gezilerine liderlik etmiş ve bu bölgeler hakkında bilgi toplamıştır. Bu bilgi toplama çalışmaları, o dönemdeki coğrafya ve haritaların gelişimine katkı sağlamıştır.
Vezüv Yanardağı ve Yaşlı Pliny
Vezüv Yanardağı, İtalya’da Napoli’nin yaklaşık 9 kilometre doğusunda yer alan bir aktif yanardağdır. Tarihte birçok kez patlamış ve bu patlamalardan en ünlüsü M.S. 79 yılında gerçekleşmiştir.
Yaşlı Pliny, Vezüv’ün 79 yılındaki patlamasında hayatını kaybedenler arasındadır. O dönemde, Roma İmparatorluğu’nun bir bölgesi olan Campania’da bulunan Pompeii ve Herculaneum gibi şehirlerin etrafındaki bölgede yaşayanlar, yanardağın faaliyete geçeceği konusunda uyarılmışlardı.
Yaşlı Pliny, M.S. 79 yılında Vezüv’ün patlaması sırasında Roma Donanması’nın amiral gemisi Misenum’da bulunuyordu. Yanardağın patlamasını gözlemlemek için gemiden ayrıldı ve Pompeii’den yükselen dumanı incelemek üzere karaya çıktı. Pliny, dumanın kaynağına yaklaştıkça artan kül yağışından etkilendi ve zehirlenerek hayatını kaybetti.
Yaşlı Pliny’ın ölümü, patlama sırasında yaşanan trajedilerden sadece bir tanesidir. Patlama sonrasında Pompeii ve Herculaneum gibi şehirler tamamen yok olmuş, binlerce insan hayatını kaybetmiştir. Ancak, Pliny’in ölümü, o dönemde gerçekleşen Vezüv patlaması hakkında bilgi sahibi olmamıza yardımcı olan kaynaklardan biridir. Pliny’in yeğeni Pliny the Younger, bu patlama hakkındaki gözlemlerini ve yaşananları anlatan bir mektup yazmıştır. Bu mektup, Vezüv patlaması hakkında bugün hala önemli bir kaynak olarak kabul edilmektedir.
Pliny’nin ünlü kitabı Naturalis Historia’yı Türkçe olarak almak için tıklayınız.
The Life and Career of Pliny the Elder
Early life and education
Pliny the Elder was born in Como, Italy, in 23 or 24 BC. His father, Gaius Plinius Secundus, was an equestrian officer and served in the Asian province of the Roman Empire. Pliny was raised in an educated family since childhood and was educated in Rome.
Military career
Pliny the Elder served as an officer in the army of the Roman Empire. In about 46 BC, he was commissioned in the province of Rome in Jerusalem. He also took part in the construction of Roman military camps on the Rhine River.
Political career
Pliny had a political career as well as a military career. He was elected to the Roman Senate and played an important role in the imperial government. He was also considered one of the close friends of Emperor Vespasian.
Works of Pliny the Elder
Pliny the Elder made researches on many different subjects and wrote many works. His works include history, geography, botany, zoology, chemistry, philosophy, mythology, and other subjects. Some of these works include:
Naturalis Historia
Pliny the Elder’s most important work is the Naturalis Historia. This work consists of 37 volumes and explores the natural world during the Roman Empire. The work includes botany, zoology, mineralogy, astrology, philosophy and other subjects. The Naturalis Historia was published after the death of Pliny the Elder and was one of the most widely read books in Europe during the Middle Ages. The book is of great value because it contains a vast body of knowledge of the natural world and is based on expeditions carried out in various parts of the Roman Empire.
- According to the subjects of his Historia Naturalis, effective titles can be:
- Natural World Research
- Botany and Zoology
- Mineralogy and Geology
- Astronomy and Astrology
- Philosophy and the Natural World
- Myths and Legends About the Natural World
- Geography and Maps
- Memories and Observations about the Natural World
- Human Impact on the Natural World
- Methods and Techniques in Natural World Research
- Other works
Pliny the Elder has many works other than the Naturalis Historia. Some of these include:
- Historiae (History)
- De Vita Caesarum (The Life of the Emperors)
- De Beneficiis (On Usefulness)
- Epistulae (Letters)
- Panegyricus (Speech of Praise)
- Quaestiones Naturales (Natural Questions)
- De Viris Illustribus (On Famous People)
Pliny the Elder’s Contributions to the World
Pliny the Elder made important contributions to the natural world, history, and philosophy during the Roman Empire. His works are of great value because they contain a broad body of knowledge of the natural world and describe the methods used in natural world research. Pliny also led and gathered information on expeditions to many parts of the Roman Empire. These information gathering activities contributed to the development of geography and maps at that time.
Mount Vesuvius and Pliny the Elder
Mount Vesuvius is an active volcano located about 9 kilometers east of Naples in Italy. It has erupted many times in history, and the most famous of these eruptions took place in 79 AD.
Pliny the Elder was among those killed in the eruption of Vesuvius in 79. At the time, residents of the area around cities such as Pompeii and Herculaneum in Campania, a region of the Roman Empire, had been warned that the volcano would be active.
Pliny the Elder was aboard the Roman Navy’s flagship Misenum at the time of the eruption of Vesuvius in A.D. 79. He left the ship to observe the volcano’s eruption and disembarked to study the smoke rising from Pompeii. Pliny was affected by the ashfall, which increased as he approached the source of the smoke, and died of poisoning.
Pliny the Elder’s death is just one of the tragedies that occurred during the eruption. After the explosion, cities such as Pompeii and Herculaneum were completely destroyed and thousands of people lost their lives. However, Pliny’s death is one of the sources that helps us learn about the Vesuvius eruption that took place during that period. Pliny’s nephew, Pliny the Younger, wrote a letter describing his observations of the explosion and what happened. This letter is still considered an important source today about the Vesuvius eruption.